သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘုရွ္က ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး ၂ ဦးကုိ လူ႔အခြင့္အေရးဆုခ်ီးျမႇင့္

to download

alpha zawgyi font

VOA ျမန္မာပိုင္းသတင္း႒ာနမွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပပါသည္။
သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘုရွ္က ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး ၂ ဦးကုိ လူ႔အခြင့္အေရးဆုခ်ီးျမႇင့္

ဆုခ်ီးျမႇင့္ခံရေသာ မခင္ဥမၼာ(၀ဲ)ႏွင့္ နန္းခ်မ္ေတာင္း(ယာ)။
အေမရိကန္သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘုရွ္ (LauraBush) နဲ႔ အေမရိကန္သမၼတ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းအျဖစ္ အေရြးခံဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ နယူးေယာက္ခ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဟီလာရီကလင္တန္(Hillary Rodham Clinton) တုိ႔ဟာ ကမၻာတ၀န္းက လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေတြ တုိးတက္ေစဖုိ႔အတြက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးမွာ စြမ္းစြမ္းတမံ ႀကိဳးပမ္းေနၾကတဲ့ အမ်ဳိး သမီးငါးဦးအတြက္ Vital Voices လို႔ေခၚတဲ့ အဖြဲ႕ႀကီးကေပးတဲ့ ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး ႀကီးက်ယ္တဲ့ အထင္ကရပုဂၢဳိလ္ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ အခမ္းအနားမွာ ဒီဆုရသူေတြထဲမွာ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။ အျပည့္အစုံကို အခမ္းအနားမွာ ကိုယ္တုိင္သတင္းသြားယူခဲ့တဲ့ ေဒၚလွလွသန္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အခုလို သတၱိရွိရွိ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အခမ္းအနားကေတာ့ အားရစရာပါပဲ။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢက ႀကီးမႉးက်င္းပခဲ့တဲ့ ေဘဂ်င္း ႏုိင္ငံ တကာအမ်ဳိးသမီးမ်ား စတုတၳေျမာက္ ညီလာခံကေန ေပါက္ဖြားလာတဲ့ Vital Voices ဆုိတဲ့ အစြမ္းထက္တဲ့အသံမ်ား အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ဒီႏွစ္ဆုရွင္ေတြအနက္ ဒီမုိကေရစီေရးလႈပ္ရွားသူ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဆုခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သူကေတာ့ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီေရးမွာ စိတ္ပါ၀င္စားမႈ ႀကီးမားလွတဲ့ အေမရိကန္သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘုရွ္ ျဖစ္ပါတယ္။
“ျမန္မာျပည္သူလူထုရဲ႕ အဖိႏွိပ္ခံရမႈအေၾကာင္း ကမၻာကသိေအာင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားရာမွာ သႏၷိ႒ာန္ခုိင္မာမႈနဲ႔ ဒီမုိကေရစီကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရာမွာ သတၱိရွိရွိ စြမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကတဲ့ အေရးႀကီးလွတဲ့ အသံေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ၾကလို႔ VitalVoices အဖြဲ႕ႀကီးအေနနဲ႔ ခ်မ္ေတာင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ဳိးသမီးေတြကို ဆုခ်ီးျမႇင့္တာျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ သမၼတကေတာ္ ေလာ္ရာဘုရွ္က ေျပာၾကားသြားၿပီး ပရိသတ္ရဲ႕ ၾသဘာသံ ညံသြားခဲ့ပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကတဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြအနက္ အထင္ကရအက်ဆုံးကေတာ့ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရတဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီဆုဟာ တျခား ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားသူေတြျဖစ္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ပါ၀င္ၿပီး ဂုဏ္ျပဳ တာျဖစ္တယ္လုိ႔ သမၼတကေတာ္က အခုလုိ ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားပါေသးတယ္။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚထားရွိတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကို ခံယူတဲ့ တျခားအမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ရွိေနၾကပါတယ္။ စက္တင္ဘာလ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္ခဲ့လို႔ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းေစမႈပေပ်ာက္ေရး လႈပ္ရွားသူ မစုစုေႏြး၊ ျမန္မာစစ္အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးခံရမွာစုိးလုိ႔ လသားအရြယ္ သမီးငယ္နဲ႔ မလႊဲမေရွာင္သာ ခြဲခြာေနရတဲ့ မနီလာသိန္း၊ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ၾကလို႔ အက်ဥ္းက်ခံေနရတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေပ်ာက္ဆုံးေနဆဲရွိတဲ့ သတၱိရွိလွတဲ့ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေပါင္း တရာေက်ာ္တုိ႔နဲ႔အတူ က်မတုိ႔အားလုံး ရပ္တည္ပါတယ္” လို႔ သမၼတကေတာ္က ေျပာၾကားသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီႏွစ္ဆုရွင္ေတြထဲ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဒီမုိကေရစီေရးလႈပ္ရွားသူ အမ်ဳိးသမီးေတြ ပါ၀င္လို႔ ဆုေပးရာမွာ Vital Voices ဆုိတဲ့ အစြမ္းထက္တဲ့အသံမ်ားအဖြဲ႕ကေန အဓိကထား မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သူႏွစ္ဦးကေတာ့ ရွမ္းတုိင္းရင္းသူ နန္းခ်မ္ေတာင္းနဲ႔ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္အေျခစိုက္ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေရးအင္အားစု (NDD) ဥကၠ႒အျပင္ ျမန္မာ့အမ်ဳိးသမီးမ်ားသမဂၢ (BWU) ရဲ႕ ဒုတိယဥကၠ႒ျဖစ္သူ ရွစ္ေလးလုံးအေရးအခင္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ မခင္ဥမၼာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ရွမ္းတုိင္းရင္းသူေလး နန္းခ်မ္ေတာင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မစၥဘုရွ္က …
“ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးထုကုိယ္စား ဆုလက္ခံသူ နန္းခ်မ္ေတာင္းက သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ကေန ကင္းေ၀းေစဖုိ႔ သူ႕မိဘေတြက အသက္ ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္မွာ ထုိင္းႏုိင္ငံရွိ မိဘမဲ့ေဂဟာကို ပို႔ျခင္းခံရသူပါ။ သူဟာ ဒုကၡသည္မ်ားၾကားက ႀကီးျပင္းလာၿပီး အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္မွာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ေရွ႕ေမွာက္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ရွမ္းတုိင္းရင္းသားေတြအေပၚ ႏွိပ္ကြပ္မႈအေၾကာင္း ထြက္ဆုိခဲ့သူပါ” လို႔ မစၥဘုရွ္က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ရွမ္းတုိင္းရင္းသူေလး နန္းခ်မ္ေတာင္းအေနနဲ႔ SWAN ေခၚ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ကို ပူးတြဲမတည္ခဲ့သူျဖစ္တဲ့အျပင္ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၁ ခု License to Rape ဆုိတဲ့ အဓမၼျပဳက်င့္မႈလုိင္စင္ အစီရင္ခံစာျဖစ္တဲ့ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အဓမၼျပဳက်င့္မႈအေၾကာင္း မွတ္တင္းတင္ အစီရင္ခံစာကုိလည္း ပူးတြဲျပဳစုခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူဟာ Reebok လူ႔အခြင့္အေရးဆုရွင္နဲ႔ မာရီကလဲနက္ တုိင္းမဂၢဇင္းရဲ႕ ဂုဏ္ျပဳမႈကိုလည္း ခံခဲ့ရသူပါ။
ဆုေပးပြဲအခမ္းအနားကို မတက္ေရာက္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ မခင္ဥမၼာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ သမၼတကေတာ္က …
“ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အစြမ္းအထက္ဆုံး အသံရွင္မ်ားအနက္ မခင္ဥမၼာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္” လို႔ သမၼတကေတာ္က ေျပာၾကားသြားတာျဖစ္ပါတယ္။
ရွမ္းတုိင္းရင္းသူေလး နန္းခ်မ္ေတာင္းကေတာ့ Vital Voices ရဲ႕ဆုနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။
“က်မတုိ႔ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ ဒီဆုဟာ သိပ္ကိုအေရးပါလွပါတယ္။ ေၾကညာခ်က္တုိင္း၊ လုပ္ရပ္တုိင္း၊ ဆုတုိင္းဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီေရး အနာဂတ္အတြက္ က်မတုိ႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ကမၻာႀကီးက ေသြးစည္းခုိင္မာမႈ ရွိေနတယ္ဆုိတာကို ျပသရာေရာက္ေနပါတယ္။”
အခမ္းအနားကို တက္ေရာက္ခဲ့သူမ်ားအနက္ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီမုိကရက္ပါတီဘက္က ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနသူ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဟီလာရီ ေရာ့ဒ္ဟမ္ ကလင္တန္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ သူက အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခုလိုေျပာၾကားသြားပါတယ္။
“ဒီဆုရွင္ေတြဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြပုိရွိမယ့္ အနာဂတ္အတြက္ ပိုၿပီး အရည္အခ်င္းေတြ ရွိၾကတဲ့အျပင္ သူတုိ႔ရဲ႕ ပံ့ပုိးေဆာင္ရြက္မႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားခံရဖုိ႔လမ္းကို ဦးတည္ေနၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။”
တျခားဆုရွင္ေတြကေတာ့ ပါကစၥတန္မွာ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၁ ခုက မြတ္ဆလင္အစြန္းေရာက္ေတြ ျပန္ေပးဆြဲသြားခဲ့ၿပီး သတ္ပစ္ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ Wall Street ဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ ဒန္နီရယ္ပါးလ္ (Daniel Pearl) ရဲ႕ဇနီး မာရီရန္ပါးလ္ (Mariane Pearl)၊ အာရပ္ ေစာ္ဘြားမ်ားႏုိင္ငံ (ယူေအအီး) မွာ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က ပထမဦးဆုံး အမ်ဳိးသမီး၀န္ႀကီးျဖစ္လာသူ ရွိက္ခါ လုဘ္နာ အယ္လ္- ကာဆီမီ (Sheikha Lubna al-Qasimi)၊ အာဏာရွင္ အာဂ်င္တီးနားႏုိင္ငံမွာ Citizens Power ဆုိတဲ့ ျပည္သူ႕အစြမ္းထက္တဲ့ အန္န္ဂ်ီအုိကို ထူေထာင္ကာ အစုိးရေတြရဲ႕ အဂတိလုိက္စားမႈကုိ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး သတၱိရွိရွိ ေ၀ဖန္ခဲ့သူ ေလာ္ရာ အလြန္ဆုိ (Laura Alonso) နဲ႔ ကင္ညာႏုိင္ငံက လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လိင္အဂၤါလွီးျဖတ္တဲ့ဓေလ့ကို တုိက္ဖ်က္ေရးမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ ကာကင္ယာ အန္န္တုိင္ယာ (Kakenya Ntaiya) တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။